Anemia, czyli inaczej niedokrwistość, to stan organizmu, gdy niebezpiecznie zmniejsza się we krwi poziom hemoglobiny oraz liczba erytrocytów i stosunek ich objętości do objętości krwi. Właściwie trudno nazwać anemię chorobą, jest to bowiem raczej skutek innych schorzeń, zespół pewnych objawów. Jak sobie radzić z tą przypadłością?

• Jakie są objawy anemii?
• Jakie są przyczyny niedokrwistości?
• Jak zapobiegać anemii?
• Jak leczy się niedokrwistość?

Jakie są objawy anemii?

Niedokrwistość objawia się przede wszystkim uczuciem osłabienia i zmęczenia czy wręcz senności. Objawy takie oczywiście łatwo zbagatelizować, bowiem podobne występują też przy zwyczajnym przemęczeniu, które może równie dobrze wynikać po prostu z przepracowania czy niedosypiania. I owszem, takie objawy wcale nie muszą oznaczać anemii. Jeśli jednak nie ustępują nawet po odpoczynku, powinien to być wyraźny sygnał ostrzegawczy.

Anemia objawia się też spadkiem koncentracji, problemami z pamięcią, a także skłonnością do depresji. Wyraźniejsze symptomy, które powinny nas zaniepokoić, możemy też dostrzec w naszym wyglądzie. Niedokrwistość wiąże się z bladą i przesuszoną skórą. Podobnie blade stają się także błony śluzowe, co szczególnie dobrze można zaobserwować na wargach i spojówkach oczu. Włosy z kolei są suche i łamliwe, mają też tendencję do wypadania.

Inne objawy, które mogą towarzyszyć anemii, to odczucie zimna, płytki oddech skutkujący zadyszką przy wysiłku, mroczki przed oczami, szumy uszne, stany podgorączkowe, omdlenia, a nawet ból w okolicy serca.

Jakie są przyczyny niedokrwistości?

Nie ma jednej przyczyny. W zależności od konkretnego przypadku, powody niedokrwistości będą różne. Na przykład tak zwana niedokrwistość syderopeniczna jest spowodowana niedoborem żelaza. Niedokrwistość megaloblastyczna z kolei to skutek niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego – takie braki w organizmie przyczyniają się do powiększenia czerwonych krwinek, których nieprawidłowy wzrost odbija się niekorzystnie na ich ilości.

Niedokrwistość aplastyczna to wyjątkowo ciężka odmiana, a bierze się z niewłaściwego funkcjonowania szpiku i zmniejszenia liczby elementów składowych krwi. Niedokrwistość hemolityczna natomiast to skutek chorób powodujących przedwczesny rozpad erytrocytów. Ten typ anemii może też objawiać się żółtaczką.

Niedokrwistość pokrwotoczna to oczywiście skutek utraty krwi, zwłaszcza jeśli jest ona przewlekła, jak w przypadku niektórych chorób układu pokarmowego, lub ostra, na przykład podczas krwotoku. Można mieć też niedokrwistość chorób przewlekłych, do której dochodzi wskutek zapaleń i zaburzeń procesów regulujących prawidłowe funkcjonowanie szpiku. Ten rodzaj anemii towarzyszy więc takim schorzeniom jak nowotwory, zapalenia wirusowe i bakteryjne, choroby przewodu pokarmowego czy nerek, wreszcie choroby autoimmunologiczne.

Jak zapobiegać anemii?

W zabezpieczeniu się przed anemią kluczową rolę odgrywa prawidłowe odżywianie. W związku z tym, o czym była tu wcześniej mowa, by ustrzec się niedokrwistości, dobrze zbilansowana dieta powinna zapewnić odpowiednie ilości żelaza (a zatem wskazane jest czerwone mięso, produkty pełnoziarniste i warzywa liściaste oraz strączkowe), witaminy B12 i kwasu foliowego. Nieoceniona jest też regularne zażywanie ruchu. Dlaczego? Ponieważ aktywność fizyczna dotlenia organizm, a przy tym poprawia krążenie krwi.

O czym jeszcze trzeba pamiętać? O badaniach. Warto wykonywać morfologię krwi przynajmniej raz w roku, tak by możliwie jak najszybciej wykryć wszelkie nieprawidłowości i natychmiast móc wdrożyć leczenie.

Jak leczy się niedokrwistość?

No właśnie, co można zrobić, jeśli badania wykażą, że mamy już anemię? Leczy się ją różnie, w zależności od jej przyczyn. W przypadku, gdy powodem jest niedobór żelaza, przede wszystkim ustala się przyczynę owego niedoboru. Następnie oczywiście stara się go uzupełnić. Wiąże się to ze zmianą diety (produkty bogate w żelazo już tu wcześniej wymieniliśmy). Podobnie postępuje się przy niedoborach witaminy B12 i kwasu foliowego. Różnica polega na tym, że o ile w przypadku kwasu foliowego można się ograniczyć do przyjmowania preparatów doustnych, tak żelazo i witamina B12 są słabo wchłanialne i tu już wymagane są zastrzyki.

Bardziej skomplikowane jest leczenie chociażby anemii aplastycznej – tutaj stosuje się leki sterydowe, a w poważnych przypadkach także przeszczepy szpiku kostnego.

W wypadku anemii pokrwotocznej przede wszystkim trzeba zahamować krwawienie, następnie przetacza się do krwiobiegu preparaty krwiozastępcze i koncentraty czerwonych krwinek.